Odszkodowanie za szkody łowieckie a obrót i prawo do odliczenia VAT od zakupów w gospodarstwie rolnym - Interpretacja indywidualna z dnia 9 maja 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.107.2025.2.MWJ

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w zakresie:

• ustalenia, czy odszkodowanie stanowi obrót w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług,

•prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów nasion, środków ochrony roślin, samochodu osobowego i maszyn rolniczych.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lutego 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 30 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie:

•ustalenia, czy odszkodowanie stanowi obrót w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług,

•opodatkowania odszkodowania według właściwej stawki podatku od towarów i usług,

•wykazania obrotu w Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK_V7) w dacie otrzymania odszkodowania,

•prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupównasion, środków ochrony roślin, samochodu osobowego i maszyn rolniczych.

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 kwietnia 2025 r. (wpływ).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pan (dalej: Wnioskodawca) zgodnie z danymi udostępnionymi na stronie Głównego Urzędu Statystycznego, od dnia 15 maja 1999 roku nieprzerwanie prowadzi gospodarstwo rolne pod nazwą GOSPODARSTWO ROLNE. Wnioskodawcy został nadany NIP: ... oraz REGON: ...

Wnioskodawca nie jest i nigdy nie był ujawniony w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca tym samym nie prowadzi i nigdy nie prowadził działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 06 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz.U.2024.236 t.j. z dnia 2024.02.21) (dalej: ustawa PP).

Przeważającym i faktycznym rodzajem prowadzonej działalności Wnioskodawcy, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) jest uprawa pozostałych drzew i krzewów owocowych oraz orzechów (kod PKD 01.25.Z wg wersji z 2007).

Wnioskodawca nieprzerwanie od 01 października 2000 r. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca składa miesięczne deklaracje VAT oraz składa JPK-VAT.

Wnioskodawca pozostaje w związku małżeńskim, w którym panuje ustrój wspólności małżeńskiej majątkowej. Małżonka Wnioskodawcy nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik od towarów i usług, nie prowadzi działalności gospodarczej.

Grunty, na których prowadzi gospodarstwo rolne są objęte wspólnością małżeńską majątkową. Produkcja w gospodarstwie rolnym polega na uprawie pomidorów, kukurydzy cukrowej, kalafiora, brokułu, dyni, chrzanu, pszenicy.

Ze względu na maksymalną efektywność produkcji w gospodarstwie rolnym, uprawy w wielu przypadkach następują jedna po drugiej, tzn. po pszenicy w tym samym roku był sadzony kalafior. Występują również sytuacje gdy po zasadzeniu zwierzyna wyrządza szkody w uprawach, które są do tego stopnia zniszczone, że jest podejmowana decyzja o ponownym – na nowo – zasiewie. W takim wypadku po oszacowanych stratach z powodu szkód przez dziką zwierzynę na polach np. po zasiewach kukurydzy bądź dyni były uprawiane kalafiory i brokuły.

Charakterystyka prowadzenia gospodarstwa rolnego powoduje uzależnienie wielkości plonów oraz pory roku, w której dokonuje się nasadzenia jak i od warunków pogodowych panujących w tym okresie.

Późne nasadzenia kalafiora oraz brokułu i niesprzyjające warunki pogodowe spowodowały znacznie mniejsze plony niż przewidywane. Część plantacji kalafiora została na polach do chwili obecnej i jest prawdopodobieństwo że zostanie on zebrany na wiosnę.

W związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym, Wnioskodawca dokonuje szeregu zakupów, które są dokumentowane prawidłowo wystawionymi fakturami. Wśród zakupów można wyszczególnić takie kategorie jak nasiona, środki ochrony roślin, pojazdy i maszyny rolnicze. Zakupy te są ewidencjonowane w rejestrze VAT zakupy oraz wykazywane JPK-VAT za dany okres rozliczeniowy. Zakupione maszyny rolnicze i nasiona są wykorzystywane wyłącznie w zakresie czynność opodatkowanych.

Znaczna część zakupionych w 2024 r. nasion warzyw została na stanie ponieważ nie została wysiana w związku na przewidywane problemy przy późniejszej sprzedaży. Nasiona te zostaną wykorzystane w następnych latach.

Sprzedaż płodów rolnych z gospodarstwa rolnego następuje do firm handlowych oraz zakładów przetwórstwa. Sprzedaż jest dokumentowana fakturami. Sprzedaż nie następuje na rzecz konsumentów. W związku z powyższym, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do posiadania kasy fiskalnej i tym samym sprzedaż nie jest ewidencjonowana na kasie fiskalnej.

Oprócz przychodów wynikającej z działalności gospodarstwa rolnego, Wnioskodawca otrzymuje odszkodowania za szkody łowieckie (dalej: Odszkodowania). Wnioskodawca nie otrzymuje żadnych innych odszkodowań.

Procedura otrzymania odszkodowania jest następująca: Wnioskodawca po stwierdzeniu szkody w uprawach rolnych powiadamia pisemnie zarządcę o stwierdzonej szkodzie. Członkowie zespołu dokonują oględzin niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkód. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia poszkodowanego oraz przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego o terminie oględzin albo szacowania ostatecznego pisemnie, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub przez krótkie wiadomości tekstowe.

Ostatecznego szacowania szkody oraz ustalenia wysokości odszkodowania dokonuje się najpóźniej w dzień sprzętu (zbioru), przed dokonaniem sprzętu (zbiorów) uszkodzonej uprawy, a w przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem (zbiorem) lub w jego trakcie, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkód.

Odszkodowania wypłaca zarząd województwa ze środków budżetu państwa w terminie 30 dni od dnia sporządzenia protokołu z szacowania ostatecznego.

Kwoty oszacowane przez komisję są wyliczane po cenach netto.

Jeżeli podczas oględzin zostało stwierdzone zniszczenie całkowite, na protokole znajduje się informacja – do zaorania. W tym wypadku Wnioskodawca nie utrzymuje plantacji na polu w dalszej części roku, ponieważ jest to bezzasadne gdyż i tak nie ma możliwości zebrania jakiegokolwiek plonu. W przypadku gdy zostanie stwierdzone częściowe uszkodzenie uprawy Wnioskodawca w zależności od skali uszkadzania, decyzja należy do Wnioskodawcy co z nią zrobi, nie mając żadnego wpływu na wysokość odszkodowania.

Oszacowane szkody łowieckie za 2024 r. nie zostały jeszcze wypłacone przez ... Urząd Wojewódzki. Wysokość szkód łowieckich w 2024 r. wyniosła ... zł i obejmowała uprawy kukurydzy cukrowej oraz dyni. Z powodu nieuzyskania odszkodowań za szkody łowieckie w 2024 roku oraz w 2022 gospodarstwo ma problemy finansowe co zmusiło Wnioskodawcę do sprzedaży nieruchomości (działki rolnej) miastu ....

Oprócz powyższego Wnioskodawca w 2024 złożył wniosek do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przyznanie dopłat bezpośrednich. Wniosek dotyczył prowadzonych upraw warzyw dyni, kalafiora, uprawy mieszanej oraz ugoru. Powierzchnia uwzględniona w dopłatach wyniosła 35,59 ha. Z tytułu tych dopłat bezpośrednich z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Wnioskodawca otrzymał w 2024 roku ... zł.

Uzupełnienie stanu faktycznego

W odpowiedzi na poniższe pytania:

1.Jakie pojazdy są objęte zakresem pytania nr 4?

W opisie sprawy wskazał Pan m.in., że:

2. Ile wynosi dopuszczalna masa całkowita pojazdu, o którym mowa we wniosku, wynikająca z dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu?

3.Czy pojazdy, o których mowa we wniosku są pojazdami samochodowymi wrozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5tony?

Jeśli, tak proszę o odpowiedź na poniższe pytania:

a)W jaki sposób przedmiotowe pojazdy są wykorzystywane w prowadzonej przez Pana działalności?

b)Czy dla pojazdów, o których mowa we wniosku posiada Pan dokumenty (regulaminy/procedury), z których obiektywnie wynika, że pojazdy te są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej i wykluczone jest wykorzystanie tych pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą?

c)Czy z posiadanych przez Pana dokumentów obiektywnie wynika, że pojazdy, o których mowa we wniosku są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej i wykluczone będzie wykorzystanie tych pojazdów do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą?

d)Z jakiej dokumentacji wynika, że pojazdy, o których mowa we wniosku są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej? Czy wynika to np. z regulaminów, umów, zarządzeń, innych dokumentów – należy wskazać z jakich dokumentów.

e)W jaki sposób kontroluje Pan, czy pojazdy, o których mowa we wniosku są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej?

f)Czy istnieje nadzór nad używaniem pojazdów, o których mowa we wniosku w trakcie wykonywania obowiązków służbowych (np. GPS) i w czym się to przejawia?

g)Czy pojazdy, o których mowa we wniosku są pojazdami konstrukcyjnie przeznaczonym do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą? Czy z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie?

h)Czy pojazdy samochodowe jest pojazdami, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne (zgodnie z art. 86a ust. 4 pkt 2 ustawy)?

i)Czy pojazdy, o których mowa we wniosku są pojazdami samochodowymi, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów iusług (Dz. U. z2024 r. poz. 361 ze zm.)?, jeżeli tak, to należy wskazać:

·który konkretnie przepis dotyczyć będzie tych pojazdów?

·czy otrzymane przez Pana dokumenty, tj. wydane zaświadczenie VAT-1 oraz dowód rejestracyjny, będą potwierdzać spełnienie wymagań określonych w ww. przepisie wskazanym przez Państwa?

j)Czy spełnienie ww. wymogu, określonego przepisem art. 86a ust. 9, będzie potwierdzone w zaświadczeniu wydanym przez okręgową stację kontroli pojazdów, w wyniku przeprowadzonego dodatkowego badania technicznego oraz czy w dowodzie rejestracyjnym pojazdu znajdować się będzie odpowiednia adnotacja o spełnieniu tego wymagania?

k)Czy dołoży Pan należytej staranności, aby wykluczyć możliwość użycia tych pojazdów do celów osobistych? Proszę wskazać jakie czynności zostaną podjęte, w czym ta staranność się przejawia.

l)W jaki sposób nadzoruje Pan używanie pojazdów, o których mowa we wniosku wyłącznie do Pan działalności i w czym się to przejawia?

m)Gdzie pojazdy, o których mowa we wniosku są garażowane w godzinach i po godzinach pracy?

n)Czy istnieje możliwość parkowania w miejscu zamieszkania bądź winnym miejscu parkowania pojazdu niż siedziba Pana gospodarstwa (jeśli tak to jakie to jest miejsce)?

o)Czy dla opisanych pojazdów prowadzi Pan ewidencję przebiegu samochodu? Jeśli tak, to czy ewidencja przebiegu ww. pojazdów zawierają wszystkie elementy wymienione w art. 86a ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług?,

wskazał Pan:

1. Pytaniem numer 4 objęty jest wyłącznie jeden samochód osobowy: (...). Tym samym Wnioskodawca nie posiada żadnych innych pojazdów samochodowych.

2. Dopuszczalna masa całkowita pojazdu, o którym mowa w pkt 1, wynikająca z dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu to: 1.725 kg (słownie: jeden tysiąc siedemset dwadzieścia pięć kilogramów).

4. Tak, pojazd opisany w pkt 1 jest pojazdem samochodowym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

a)Pojazd, o którym mowa w pkt 1, jest przeznaczony do transportu środków produkcji (nasion, nawozów, części zamiennych do maszyn rolniczych), dojazdu do punktów sprzedaży płodów rolnych, wizyt w urzędach, bankach i instytucjach rolniczych. Zakup pojazdu wynikał z konieczności usprawnienia działalności rolniczej, a jego eksploatacja jest w związana z prowadzoną działalnością rolniczą. Pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

b)Dla pojazdu, o którym mowa w pkt 1, nie Wnioskodawca posiada dokumentów (regulaminów/procedur), z których obiektywnie wynika, że pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej.

c)Wnioskodawca nie posiada dokumentów, z których obiektywnie wynika, że pojazdu, o którym mowa w pkt 1, jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. Pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

d)Dla pojazdu, o którym mowa w pkt 1, Wnioskodawca nie posiada dokumentacji, że jest on wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

e)Wnioskodawca nie kontroluje tego czy pojazd, o którym mowa w pkt 1, jest wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ pojazd ten wykorzystywany jest zarówno do celów związanych jak i niezwiązanych z działalnością gospodarczą, czyli do tzw. celów mieszanych.

f)Nie, nad pojazdem, o którym mowa w pkt 1, w omawianym zakresie nie ma żadnego nadzoru.

g)Zgodnie z treścią poz. S.1. dowodu rejestracyjnego pojazdu, o którym mowa w pkt 1, liczba miejsc siedzących, łącznie z siedzeniem kierowcy została określona jako 5 (pięć).

h)Konstrukcja pojazdu, o którym mowa w pkt 1, nie wyklucza jego użycia do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

i)Nie, pojazd, o którym mowa w pkt 1, nie jest pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.).

j)W stosunku do pojazdu, o którym mowa w pkt 1, nie zostało wydane zaświadczeniu przez okręgową stację kontroli pojazdów, w wyniku przeprowadzonego dodatkowego badania technicznego w celu spełnienia wymogu określonego w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) oraz jest planowane podjęcie żadnych działań w celu wydania takiego zaświadczenia.

k)Pojazd, o którym mowa w pkt 1, nie jest wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Pojazd ten wykorzystywany jest zarówno do celów związanych jak i niezwiązanych z działalnością gospodarczą, czyli do tzw. celów mieszanych.

l)Pojazd, o którym mowa w pkt 1, nie jest wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą. Pojazd ten wykorzystywany jest zarówno do celów związanych jak i niezwiązanych z działalnością gospodarczą, czyli do tzw. celów mieszanych.

m)Pojazd, o którym mowa w pkt 1, jest garażowany w miejscu zamieszkania.

n)Pojazd, o którym mowa w pkt 1, jest parkowany (garażowany) w miejscu w danym momencie dogodnym. Konkretnego miejsca nie można wskazać.

o)Nie, w stosunku do pojazdu, o którym mowa w pkt 1, nie jest prowadzona ewidencja przebiegu samochodu.

Pytania

1. Czy opisane w stanie faktycznym odszkodowanie stanowi obrót w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług?

2. Jeśli odpowiedź na pierwsze pytanie jest twierdząca czy obrót ten podlega opodatkowaniu wg właściwej stawki podatku od towarów i usług? (ostatecznie postawione w uzupełnienie wniosku)

3. Jeśli odpowiedź na pierwsze pytanie jest twierdząca czy prawidłowe jest wykazanie obrotu w Jednolitym Pliku Kontrolnym (JPK_V7) w dacie otrzymania odszkodowania na podstawie dokumentu jakim jest wyciąg bankowy?

4. Czy w przypadku jeśli odszkodowanie, o którym mowa w stanie faktycznym nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT będzie można odliczyć podatek naliczony od zakupów, jeśli nie nastąpi sprzedaż opodatkowana?

Pana stanowisko w sprawie

Stanowisko własne do pytania nr 1.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) (dalej: ustawa VAT) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy VAT przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy VAT: przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Tym samym każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

•w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

•świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Kwestią „odpłatności” zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, że o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy czym, w świetle przytoczonych wyżej przepisów, status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Na tle powyżej przywołanych przepisów, bezsprzecznie wynika, że Wnioskodawca jest podatnikiem w rozumieniu ustawy VAT.

Z kolei, art. 29a ustawy VAT wskazuje, że podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 stycznia 2012 r. I FSK 480/11 wskazał, że na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (aktualnie będzie to art. 29a ustawy VAT) podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem, jest kwota należna z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Gramatyczna (literalna) wykładnia treści art. 29a ust. 1 ustawy o VAT musi prowadzić do wniosku, że to do stron czynności należy ustalenie ceny będącej podstawą opodatkowania VAT. Jest to autonomiczne uprawnienie podatnika VAT, który nie jest w tym zakresie limitowany. W rezultacie może on co do zasady w sposób dowolny ustalić wartość należnego mu od nabywcy z tytułu wykonania danej czynności wynagrodzenia. Jak podkreślono to niejednokrotnie w orzecznictwie, w tym Trybunału Sprawiedliwości, z punktu widzenia VAT istotna jest subiektywna, tj. uznana (zaakceptowana) przez strony transakcji, ekwiwalentność ich świadczeń.

Rozdział 9 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (Dz.U.2023.1082 t.j. z dnia 2023.06.09) (dalej: Prawo łowieckie) obejmujący od art. 46 do art. 50 stanowi podstawę prawną dla roszczenia o naprawienie szkód łowieckich. Przepisy zawarte w tym rozdziale określają cechy tego stosunku prawnego: jego strony (zakres podmiotowy), zdarzenia powodujące odpowiedzialność (zakres przedmiotowy obowiązku naprawienia szkody) oraz sposób naprawienia szkody (ustalania wysokości odszkodowania).

Art. 46 ust. 1 prawa łowieckiego stanowi, że dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego jest obowiązany do wynagradzania szkód wyrządzonych:

1)w uprawach i płodach rolnych przez dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny;

2)przy wykonywaniu polowania.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 Prawa łowieckiego, dzierżawca lub zarządca obwodu, w zależności czy jest to obwód oddany w dzierżawę, czy też wyłączony z wydzierżawienia i przekazany w zarząd. Podmioty te ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za szkody łowieckie występujące na terenie obwodu, a za szkody powstałe poza tym obszarem odpowiada Skarb Państwa.

Art. 46 ust. 2 prawa łowieckiego wskazuje, że szacowania szkód, o których mowa w ust. 1, a także ustalania wysokości odszkodowania dokonuje zespół składający się z:

1)przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego;

2)przedstawiciela dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego;

3)właściciela albo posiadacza gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda.

Z art. 46 ust. 3 prawa łowieckiego wynika, że wniosek o szacowanie szkód, o których mowa w ust. 1, w tym ustalenie wysokości odszkodowania, właściciel albo posiadacz gruntów rolnych składa do dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego.

Na podstawie art. 46d ust. 1 Prawa łowieckiego, właścicielowi albo posiadaczowi gruntów rolnych, na terenie których wystąpiła szkoda, oraz dzierżawcy albo zarządcy obwodu łowieckiego przysługuje odwołanie do nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody.

Z powyższego przepisu bezsprzecznie wynika, że podmiotem uprawionym do odszkodowania jest właściciel lub posiadacz gruntów rolnych, na których wystąpiła szkoda.

W uchwale Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 19 maja 2015 r. III CZP 114/14, zostało stwierdzone, że pod pojęciem „uprawy” w rozumieniu art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy należy rozumieć także „prace mające na celu przygotowanie gleby pod zasiew lub nasadzenia jeżeli czynności te zmierzały do uzyskania plonów”. Prace te mogą zostać poczynione nie tylko przez właściciela, lecz również przez posiadacza (bez względu na to, czy przysługuje mu tytuł prawny do nieruchomości), co w konsekwencji oznacza, że może on ponieść szkodę, jeśli efekt tych prac zostanie unicestwiony przez zwierzęta łowne wymienione w art. 46 ust. 1 pkt 1 ustawy. Właściciel nieruchomości, który jest jej posiadaczem, nabywa prawo do odszkodowania w przypadku uszkodzenia płodów rolnych, czyli odłączonych od gruntów pożytków naturalnych. Posiadacz nieruchomości niedysponujący tytułem prawnym do rzeczy ma prawo do odszkodowania w razie zniszczenia płodów rolnych tylko jeśli jest posiadaczem w dobrej wierze w chwili odłączenia pożytków od gruntu.

Artykuł 46 ust. 1 ustawy nie zawiera żadnych ograniczeń co do zakresu szkody podlegającej naprawieniu. Powinno to prowadzić do wniosku, że poszkodowany może domagać się pokrycia zarówno szkody rzeczywistej (damnum emergens) oraz utraconych korzyści (lucrum cessans). Na tle szkód łowieckich jednoznaczne rozdzielenie, w którym miejscu kończy się odpowiedzialność za szkodę rzeczywistą, a rozpoczyna odpowiedzialność za utracone korzyści, może nastręczać istotnych trudności. Potwierdza to treść rozporządzenia w sprawie szacowania szkód, które z jednej strony nakazuje ustalenie obszaru uszkodzonych upraw i procentu zniszczenia upraw (a więc istniejącego uszczerbku w mieniu uprawnionego), zaś z drugiej strony uzależnia wysokość odszkodowania nie od wydatków poniesionych przez uprawnionego w związku z zasiewami, ale od spodziewanego plonu z uszkodzonych upraw, który wystąpiłby, gdyby do uszkodzeń nie doszło (por. sens §3 ust. 13 i 14 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych). Procedura szacowania szkody nawiązuje zatem do korzyści (plonu), która powstałaby, gdyby nie zdarzenie szkodzące.

W przywołanej wyżej uchwale Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 19 maja 2015 r. III CZP 114/14, Sąd wskazał, że artykuł. 46 ust. 1 pkt 1 Prawo łowieckie jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 361 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2024.1061 t.j. z dnia 2024.07.17) (dalej: KC).

Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361-363 KC. Na podstawie art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1 Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

§ 2 W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Istotą odszkodowania nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Zgodnie z art. 362 KC: Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Natomiast zgodnie z art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

§ 2 Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 KC: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jak zostało wskazane w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 kwietnia 2021 r. I SA/Kr 238/21, jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością, mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Także w przypadku, gdy odszkodowanie wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jego istota sprowadza się do naprawienia wyrządzonej w związku z tym szkody. Innymi słowy, przesłanką odszkodowania przewidzianego w art. 471 Kodeksu cywilnego jest nie samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a spowodowanie tym szkody w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego.

Jak następnie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 maja 2022 r. I FSK 2351/21, do czynności podlegających opodatkowaniu VAT nie można zaliczyć odszkodowań stanowiących w istocie zadośćuczynienie za powstałą szkodę. Pojęcie odszkodowania według art. 361 k.c. jest zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione straty. Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie, zatem to nic innego, jak rekompensata za utracone zyski, które mogłyby zostać uzyskane przez dalsze świadczenie usług na rzecz kontrahenta. Odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. Otrzymanie odszkodowania nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata określonej kwoty pieniężnej wynika natomiast z konieczności wynagrodzenia straty. W konsekwencji stwierdzić należy, iż podatnik nie odnosi żadnej korzyści, nie uzyskuje żadnego przysporzenia. Brak korzyści powoduje, że obowiązek rozliczenia VAT z tytułu otrzymania odszkodowania nie powstanie u podatnika.

Odpowiedzialność odszkodowawcza może wynikać z czynu niedozwolonego, z umowy lub z innych tytułów. W zakresie odpowiedzialności kontraktowej, przepisy nie wskazują wyraźnie zasad tej odpowiedzialności, jednak z całokształtu uregulowań wynika, że - co do zasady - jest to odpowiedzialność na zasadzie winy. Wyjątkiem jest odpowiedzialność na zasadzie ryzyka lub słuszności. Strony umowy mogą modyfikować zasady odpowiedzialności, poza możliwością wyłączenia odpowiedzialności dłużnika za szkodę wyrządzoną wierzycielowi umyślnie. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej jest działanie lub zaniechanie, szkoda oraz związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy działaniem/zaniechaniem a wyrządzoną szkodą. Zobowiązany do naprawienia szkody ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania. Wierzyciel musi wykazać, w przypadku odpowiedzialności umownej, istnienie zobowiązania o określonej treści, fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, poniesienie szkody majątkowej oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a poniesioną szkodą.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, otrzymane przez Niego opisane w stanie faktycznym odszkodowanie nie stanowi obrotu w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ odszkodowanie za szkody łowieckie nie jest otrzymywane z tytułu sprzedaży towarów, pomniejszone o kwotę należnego podatku, jak również wysokości z odszkodowania za szkody łowieckie nie ustala Wnioskodawca. Wysokość odszkodowania ustala zespół, o którym mowa w art. 46 ust. 2 prawa łowieckiego, a Wnioskodawcy przysługuje jedynie odwołanie do nadleśniczego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkody.

Stanowisko własne do pytania nr 2

W ocenie Wnioskodawcy, ponieważ odpowiedź na pytanie nr 1 jest negatywna, w tym wypadku odpowiedź na pytanie nr 2 jest niemożliwa od udzielenia.

Stanowisko własne do pytania nr 3

W ocenie Wnioskodawcy, ponieważ odpowiedź na pytanie nr 1 jest negatywna, w tym wypadku odpowiedź na pytanie nr 3 jest niemożliwa od udzielenia.

Stanowisko własne do pytania nr 4

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) (dalej: ustawa VAT): W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a) nabycia towarów i usług,

b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Jak wynika z powołanych przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów będących przedmiotem dostawy, czy też niezbędne do świadczenia usług; bezpośrednio więc wiążą się z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania firmy. Mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością gospodarczą, istnieć musi związek przyczynowo - skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu.

Ustawodawca umożliwił podatnikom skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez nich zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy towarów i usług będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (...) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy VAT stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Spod pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Tym samym każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

•w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

•świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało - jako usługa - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Kwestią „odpłatności” zajmował się wielokrotnie w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. w sprawach: C-16/93, C-213/99, C-404/99) podkreślając, że o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty na relacjach cywilnoprawnych pomiędzy podmiotami. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie.

Kwestię odszkodowań regulują przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2024.1061 t.j. z dnia 2024.07.17) (dalej: KC).

Na podstawie art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1 Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

§ 2 W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Istotą odszkodowania nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Zgodnie z art. 362 KC: Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Natomiast zgodnie z art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1 Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

§ 2 Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 KC: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Mając zatem na uwadze przepisy regulujące kwestię odszkodowań stwierdzić należy, że w zakresie opodatkowania podatkiem VAT nie mieści się odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzymał za poniesioną szkodę łowiecką ponieważ ma ono charakter odszkodowawczy i nie jest związane ze zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Charakter czynności odszkodowawczej nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy VAT i tym samym środki te nie stanowią wynagrodzenia za wykonanie czynności podlegających opodatkowaniu.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 23 lutego 2022 r. I SA/Łd 926/21: Niezależnie od tego, jaki charakter przypiszemy temu związkowi, jedno jest pewne - zaprezentowana przez organ wykładnia ograniczająca prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony jedynie do nabycia towarów i usług służących dalszej odprzedaży, jest wykładnią nieprawidłową, niezgodną z brzmieniem i celem przepisów oraz charakterem podatku od towarów i usług.

Jak trafnie podkreślono w wyroku NSA z dnia 19 grudnia 2006 r., I FSK 396/06 (CBOSA), „w sytuacji, gdy podatnik wydobywający węgiel nabywa usługi służące naprawieniu szkód spowodowanych tym wydobyciem, w tym także szkód w istniejącej infrastrukturze technicznej innych podmiotów (sieci energetycznej, wodociągowej), czy polegających na pozbawieniu wody okolicznych miejscowości, to usługi te na gruncie obydwu wskazanych wyżej przepisów niewątpliwie pozostają w związku ze sprzedażą przez podatnika tego węgla, czyli ze sprzedażą opodatkowaną, i to również wtedy, gdy wykonana infrastruktura (linie energetyczne, wodociągi) została przekazana podmiotom poszkodowanym”.

Również w późniejszym stanie prawnym kwestia związku podatku naliczonego ze sprzedażą opodatkowaną była przedmiotem licznych wypowiedzi judykatury. Przykładowo, w wyroku NSA z dnia 3 września 2019 r., I FSK 592/19 stwierdzono, że „poniesione w ramach całościowej inwestycji przez działającą jako podatnik VAT jednostkę samorządu terytorialnego, wydatki na wykonanie infrastruktury, która nie służy bezpośrednio czynnościom opodatkowanym tej jednostki zaspokajając potrzeby mieszkańców, lecz pozostaje w ścisłej korelacji z infrastrukturą służącą tym czynnościom, jako niezbędna do jej powstania i osiągnięcia kompleksowego celu tej inwestycji oraz sprzyjająca pośrednio zintensyfikowaniu świadczeń opodatkowanych tej jednostki, powinny być w zakresie podatku naliczonego rozliczane na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 w zw. z art. 86 ust. 2a i nast. ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.) w zw. z § 3 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r. poz. 2193)”.

Tezę o spełnieniu warunku prawa do odliczenia przy istnieniu tylko pośredniego związku z zakupów z działalnością opodatkowana zaaprobowano także m.in. w wyroku NSA z dnia 13 listopada 2013 r. I FSK 1606/12 (podatek naliczony od zakupów w ramach wszelkiego rodzaju działań marketingowych, w tym także wydatków poniesionych na organizację konkursu przeprowadzonego w ramach ogólnej strategii firmy działającej w zgodzie z doktryną społecznej odpowiedzialności biznesu - chodziło o podatek z faktur dokumentujących wydatki marketingowe poniesione na upowszechnienie wśród uczniów wiedzy, jak bezpiecznie korzystać z energii elektrycznej), czy w wyroku z dnia 31 sierpnia 2018 r., I FSK 1370/16 (NSA uznał, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu usług prawnych, których celem jest realizacja przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego i odzyskania tego podatku). Niewystarczający związek stwierdzono natomiast przy wydatkach na budowę przez podatnika ogólnodostępnego placu zabaw w miejscowości prowadzenia działalności (wyrok NSA z dnia 23 marca 2017 r. I FSK 1458/15), czy przy wydatkach na zamieszczanie kondolencji czy wieńce na pogrzebach pracowników lub członków ich rodzin (wyrok NSA z dnia 19 sierpnia 2020 r., I FSK 7/18).

Tym samym jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 23 lutego 2022 r. I SA/Łd 926/21 nie można absolutyzować wymogu istnienia bezpośredniego związku jako warunku odliczenia podatku naliczonego. W niektórych przypadkach bowiem związek tego rodzaju nie występuje, chociaż nabyte towary i usługi niewątpliwie służą wyłącznie czynnościom opodatkowanym. Przykładowo, w przypadku prowadzenia przez podatnika działalności wyłącznie opodatkowanej nie występuje żaden bezpośredni związek między np. usługą sprzątania biura czy też środkami czystości zakupionymi w celu jego posprzątania a wykonywaniem konkretnej czynności opodatkowanej. Niezaprzeczalnie jednak w dłuższej perspektywie czasowej posprzątanie biura związane jest z prowadzeniem działalności opodatkowanej. W związku z tym podatnikowi niewątpliwie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie usługi sprzątania czy też środków czystości (towarów), chociaż nie występuje żaden bezpośredni związek między tym podatkiem (usługami czy też towarami, w których cenie zawarty był podatek naliczony) a konkretnymi czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika (A. Bartosiewicz, uw. 21 do art. 86, w: VAT. Komentarz, wyd. XV, lex/el 2021).

Zdaniem Sądu, oceny istnienia bezpośredniego związku między konkretną transakcją a całością działalności podatnika w celu ustalenia, czy towary i usługi są wykorzystywane „do celów zawieranych transakcji podlegających opodatkowaniu” tego podatnika, należy dokonywać na podstawie istoty nabywanych przez podatnika towarów lub usług, a ściślej - biorąc pod uwagę wyłączną przyczynę danej transakcji (wyrok TSUE z dnia 21 lutego 2013 r., C-104/12).

W podobnym tonie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2023 r. III SA/Wa 55/23 wskazując, że w myśl art. 86 ust. 1 u.p.t.u. w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniami nie mającymi zastosowania w tej sprawie. Z regulacji u.p.t.u. wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, przy nabyciu których podatek został naliczony są lub będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Zatem warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Jednocześnie przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania przychodu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotów. Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 u.p.t.u. oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych określonych w art. 88 u.p.t.u. Ten drugi przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca uważa, że ponieważ bezpośrednią przyczyną transakcji dotyczącej zakupu plonów, płodów, maszyn i urządzeń rolniczych opisanych we wniosku jest wykonywanie działalności opodatkowanej (działalność rolnicza) a między tymi zakupami a działalnością opodatkowaną istnieje związek bezpośredni, i w pełni uzasadniający prawo Wnioskodawcy do odliczenia podatku naliczonego od zakupów, pomimo niewystąpienia w tym zakresie sprzedaży opodatkowanej w związku z wystąpieniem szkody, na którą Wnioskodawca nie miał wpływu.

W piśmie z 29 kwietnia 2025 r., będącym uzupełnieniem wniosku wskazał Pan, że pojazd samochodowy opisany w pkt I jest wykorzystywany zarówno do celów związanych jak i niezwiązanych z działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, czyli do tzw. celów mieszanych. W związku z zakupem pojazdu opisanego w pkt I, z faktury dokumentującej nabycie zostało odliczone 50,00% podatku naliczonego.

Od zakupu paliw, części zamiennych, usług naprawy i innych zakupów pośrednio lub bezpośrednio związanych z tym pojazdem Wnioskodawca nie dokonywał nabyć dokumentowanych fakturami i tym samym żadne dokumenty w tym zakresie nie były wykazywane w części ewidencyjnej składanego do właściwego Urzędu Skarbowego pliku JPK-VAT a podatek naliczony od towarów i usług od tych wydatków nie był odliczany w jakiejkolwiek kwocie , tj. ani 100,00% podatku od towarów i usług ani 50,00% podatku od towarów i usług.

W stosunku do pojazdu opisanego w pkt I, nigdy nie została złożona Informacja o pojazdach samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej (formularz VAT-26₍₁₎) oraz złożenie takiej Informacji nie jest planowane.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wskazuję, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług w przedmiocie:

•ustalenia, czy odszkodowanie stanowi obrót w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług,

•prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów nasion, środków ochrony roślin, samochodu osobowego i maszyn rolniczych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

Zatem w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, należy przyjąć, że zbycie nieruchomości gruntowych (działek) traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Usługą jest więc każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem, na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, powinien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto, odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto, Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie natomiast wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje również orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

•w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

•świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 29a ust. 1 ustawy:

Zapis art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę, obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. Stosownie do ww. przepisu:

Z kolei w art. 29a ust. 7 ustawy zostały wymienione elementy, które należy wyłączyć z podstawy opodatkowania (zmniejszające podstawę opodatkowania). Zgodnie z treścią ww. przepisu:

Zatem we wskazanych wyżej przepisach ustawodawca precyzyjnie określił katalog elementów wliczanych do podstawy opodatkowania oraz elementów niemających wpływu na jej wielkość.

Z opisu sprawy wynika, że:

•od 15 maja 1999 roku nieprzerwanie prowadzi Pan gospodarstwo rolne,

•przeważającym i faktycznym rodzajem Pana prowadzonej działalności, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), jest uprawa pozostałych drzew i krzewów owocowych oraz orzechów,

•jest Pan nieprzerwanie od 01 października 2000 r. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

•w gospodarstwie rolny uprawia Pan pomidorów, kukurydzy cukrowej, kalafiora, brokułu, dyni, chrzanu, pszenicy,

•grunty, na których prowadzi Pan gospodarstwo rolne, są objęte wspólnością małżeńską majątkową. Pana małżonka nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik od towarów i usług, nie prowadzi działalności gospodarczej,

•otrzymuje Pan odszkodowania za szkody łowieckie,

•po stwierdzeniu szkody w uprawach rolnych powiadamia pisemnie zarządcę o stwierdzonej szkodzie. Członkowie zespołu dokonują oględzin niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkód. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia poszkodowanego oraz przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego o terminie oględzin,

•ostatecznego szacowania szkody oraz ustalenia wysokości odszkodowania dokonuje się najpóźniej w dzień sprzętu (zbioru), przed dokonaniem sprzętu (zbiorów) uszkodzonej uprawy, a w przypadku szkód wyrządzonych w płodach rolnych, szkód wyrządzonych przez dziki na łąkach i pastwiskach oraz szkód w uprawach, jeżeli szkoda powstała i została zgłoszona bezpośrednio przed sprzętem (zbiorem) lub w jego trakcie, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkód,

•jeżeli podczas oględzin zostało stwierdzone zniszczenie całkowite, na protokole znajduje się informacja – do zaorania,

•kwoty oszacowane przez komisję są wyliczane po cenach netto,

•oszacowane szkody łowieckie za 2024 r. nie zostały jeszcze wypłacone przez Urząd Wojewódzki. Wysokość szkód łowieckich w 2024 r. wyniosła ... zł i obejmowała uprawy kukurydzy cukrowej oraz dyni.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 r. Prawo łowieckie (t. j. Dz. U. z 2023 poz. 1082 ze zm.) zwanej dalej „Prawo łowieckie”:

W myśl art. 46 ust. 2 Prawo łowieckie:

Stosownie do art. 46 ust. 3 Prawo łowieckie:

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Stosownie do art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”:

W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:

Kodeks cywilny rozróżnia więc dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności:

•kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kodeksu cywilnego) oraz

•deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego).

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z treści art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, wynika, że:

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłaconego odszkodowania, jako podlegającego bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia z Pana strony, wówczas kwota otrzymanego odszkodowania nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Stwierdzam, że kwota odszkodowania, która stanowi zwrot kosztów zniszczonych w 2024 r. upraw kukurydzy cukrowej oraz dyni przez dziką zwierzynę, w Pana gospodarstwie, nie jest płatnością za świadczenie usługi na rzecz Urzędu Wojewódzkiego.

Przyznana Panu od Skarbu Państwa kwota odszkodowania w łącznej wysokości ... zł nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych, wyznaczonym przez art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem ww. odszkodowanie nie stanowi obrotu, w myśl art. 29a ust. 1 ustawy.

Odnosząc się do Pana wątpliwości dotyczących prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów nasion, środków ochrony roślin i maszyn rolniczych, wskazuję co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

Z art. 87 ust. 1 ustawy wynika, że:

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika określone zostały w art. 87 ust. 2 – ust. 6 ustawy.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje, gdy są spełnione warunki:

•podatek odlicza podatnik podatku od towarów i usług,

•towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do takich czynności, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Nie można obniżyć kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które:

•nie służą do czynności opodatkowanych podatkiem VAT,

•służą do czynności zwolnionych od tego podatku,

•służą do czynności niepodlegających temu podatkowi.

Art. 86 ust. 1 ustawy, nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczy, że podatnik nabywa towary i usługi w celu ich wykorzystania do czynności opodatkowanych.

Podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, gdy:

•spełni przesłanki pozytywne, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy i

•nie zaistnieją przesłanki negatywne, określone w art. 88 ustawy.

Art. 88 ustawy określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może odliczyć podatku, który jest należny tylko dlatego, że został wykazany na fakturze. W sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku podatnik nie może odliczyć podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas – po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych – odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją dokonującego określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji „zamiaru” wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje, jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

W tym miejscu należy podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie stwierdzał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów podatku VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny.

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest m.in. wyrok TSUE w sprawie C-268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen z którego wynika, że regulacja dotycząca odliczenia ma za cel całkowicie odciążyć podmiot podlegający opodatkowaniu VAT od podatku od wartości dodanej, który jest winien zapłacić w związku ze swoją działalnością gospodarczą. Wspólny system wartości dodanej zapewnia, że obciążenie podatkiem VAT jest całkowicie neutralne wobec każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od celów i wyników przedsiębiorstwa, pod warunkiem, że takie przedsiębiorstwo samo w sobie podlega opodatkowaniu VAT.

Na zasadę neutralności podatku od wartości dodanej powoływano się również w sprawach dotyczących przypadków, gdy z powodów niezależnych od podatnika, podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów i usług do prowadzenia działalności opodatkowanej, ale nabycie zostało dokonane z zamiarem takiego wykorzystania. Sytuacja tego rodzaju miała miejsce m.in. w przypadku spółki belgijskiej, która dokonała odliczenia podatku VAT związanego z robotami inwestycyjnymi przeprowadzonymi na nabytej przez firmę działce (sprawa C-37/95 Ghent Coal Terminal NV). TSUE stwierdził, że w sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Z przywołanych wyżej przepisów art. 86 ustawy wynika, że podatnik jest zobowiązany do rozpoznania prawa do odliczenia podatku naliczonego w momencie nabycia towarów i usług.

Z orzeczeń TSUE, wydanych na kanwie przepisu art. 20(1)(b) VI Dyrektywy, w sprawie C-37/95 Państwo Belgijskie a Ghent Coal Terminal NV oraz C-110/94 między Intercommunale voor Zeewaterontziliting (INZO) a Państwem Belgijskim, chodziło o sytuacje, w których podatnik zaniechał inwestycji z przyczyn „pozostających poza jego kontrolą”, na skutek decyzji innego organu nakazującego zmianę miejsca prowadzenia działalności i zamiany działki, na której rozpoczęto inwestycję (C-37/95) i sytuacji, w której „decyzja o zaniechaniu inwestycji wynikała z przeprowadzonego studium jej opłacalności, które nie potwierdziło możliwości generowania zysku z danej działalności” (C-110/94). Zatem podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego z tytułu towarów i usług nabytych w związku z pracami inwestycyjnymi wykonywanymi z przeznaczeniem ich na planowaną działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu, a nabyte prawo do odliczenia pozostaje w mocy, nawet jeśli w wyniku niezależnych od niego okoliczności podatnik nigdy nie wykorzystał nabytych towarów lub usług do transakcji podlegających opodatkowaniu. Zawsze jednak należy brać pod uwagę okoliczności towarzyszące temu zachowaniu, a w szczególności, czy były one konsekwencją zdarzeń od podatnika niezależnych, czy też – podejmowanych świadomie decyzji gospodarczych.

W sytuacji kiedy nabycie towarów i usług zostało poczynione z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, ale z powodów pozostających poza kontrolą podatnika nie wykorzystał on nabytych towarów i usług w prowadzeniu tej działalności, prawo do odliczenia zostaje zachowane.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa również pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że:

•jest Pan nieprzerwanie od 01 października 2000 r. zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

•w gospodarstwie rolnym uprawia Pan pomidory, kukurydze cukrową, kalafiory, brokuły, dynie, chrzan, pszenice,

•dokonuje Pan szeregu zakupów, tj. nasiona, środki ochrony roślin i maszyny rolnicze, które są dokumentowane prawidłowo wystawionymi fakturami,

•zakupy te są ewidencjonowane w rejestrze VAT zakupy oraz wykazywane JPK-VAT za dany okres rozliczeniowy,

•zakupione maszyny rolnicze i nasiona są wykorzystywane wyłącznie w zakresie czynności opodatkowanych,

•znaczna część zakupionych w 2024 r. nasion warzyw została na stanie ponieważ nie została wysiana w związku na przewidywane problemy przy późniejszej sprzedaży. Nasiona te zostaną wykorzystane w następnych latach,

•sprzedaż płodów rolnych z gospodarstwa rolnego następuje do firm handlowych oraz zakładów przetwórstwa. Sprzedaż jest dokumentowana fakturami.

Z okoliczności sprawy wynika, że zakupy (nasion, środków ochrony roślin i maszyn rolniczych) zostały dokonane przez Pana z zamiarem wykorzystania ich w opodatkowanej działalności gospodarczej. Natomiast zniszczenie upraw rolnych zostało dokonane z przyczyn niezależnych od Pana, tzn. szkody łowieckie zostały wyrządzone przez dziką zwierzynę na Pana polach uprawnych.

Stwierdzam, że ma Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów nasion, środków ochrony roślin i maszyn rolniczych, ponieważ zakupu ww. towarów dokonał Pan z zamiarem wykorzystania ich do czynności opodatkowanych. Prawo to przysługuje pod warunkiem niewystąpienia przesłanek negatywnych wymienionych w art. 88 ustawy.

Kwestie dotyczące odliczenia podatku od towarów i usług związanego z pojazdami samochodowymi zostały uregulowane przepisami art. 86a ustawy.

W myśl art. 2 pkt 34 ustawy:

Zgodnie z treścią art. 86a ust. 1 ustawy:

W ust. 2 powołanego ww. artykułu postanowiono, że:

Stosownie natomiast do art. 86a ust. 3 ustawy:

Zgodnie z art. 86a ust. 4 ustawy:

W myśl art. 86a ust. 5 ustawy:

Użycie wyrazu „wyłącznie” w art. 86a ust. 5 ustawy, wskazuje, że zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji nie obejmuje sytuacji, gdy pojazdy są wykorzystywane choćby przejściowo – do innych celów (np. użytek prywatny, jazda próbna, użytek służbowy podatnika).

W powołanych wyżej przepisach art. 86a ustawy ustawodawca zawarł szczególne uregulowania dotyczące określenia wysokości przysługującej do odliczenia kwoty podatku naliczonego. Taka konstrukcja oznacza, że w sytuacji, gdy znajdzie zastosowanie szczególne uregulowanie zawarte w art. 86a ust. 1 ustawy, wówczas podatnik może skorzystać jedynie z prawa do odliczenia 50% kwoty podatku naliczonego.

Z opisu sprawy wynika, że:

•zakresem pytania numer 4 objęty jest wyłącznie jeden samochód osobowy: (...). Nie posiada Pan żadnych innych pojazdów samochodowych,

•pojazd jest pojazdem samochodowym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (dopuszczalna masa całkowita pojazdu wynikająca z dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu to: 1.725 kg),

•pojazd jest przeznaczony do transportu środków produkcji (nasion, nawozów, części zamiennych do maszyn rolniczych), dojazdu do punktów sprzedaży płodów rolnych, wizyt w urzędach, bankach i instytucjach rolniczych. Zakup pojazdu wynikał z konieczności usprawnienia działalności rolniczej, a jego eksploatacja jest w związana z prowadzoną działalnością rolniczą. Pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą,

•dla pojazdu nie posiada Pan dokumentów (regulaminów/procedur), z których obiektywnie wynika, że pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej,

•pojazd ten wykorzystywany jest również do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą,

•nie kontroluje Pan czy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą, ponieważ pojazd ten wykorzystywany jest zarówno do celów związanych jak i niezwiązanych z działalnością gospodarczą, czyli do tzw. celów mieszanych,

•nad pojazdem nie ma żadnego nadzoru w trakcie wykonywania obowiązków służbowych,

•zgodnie z treścią poz. S.1. dowodu rejestracyjnego pojazdu liczba miejsc siedzących, łącznie z siedzeniem kierowcy została określona jako 5,

•konstrukcja pojazdu nie wyklucza jego użycia do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą,

•pojazd nie jest pojazdem samochodowym, o którym mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy o podatku od towarów i usług,

•w stosunku do pojazdu nie zostało wydane zaświadczeniu przez okręgową stację kontroli pojazdów, w wyniku przeprowadzonego dodatkowego badania technicznego w celu spełnienia wymogu określonego w art. 86a ust. 9 pkt 1-2 ustawy o podatku od towarów i usług,

•pojazd jest garażowany w miejscu zamieszkania,

•w stosunku do pojazdu, o którym mowa w pkt 1, nie jest prowadzona ewidencja przebiegu samochodu.

W rozpatrywanej sprawie warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy będą spełnione, ponieważ jest Pan podatnikiem podatku do towarów i usług, a zakup samochoduzwiązany ze szkodami łowieckimi, został dokonany przez Pana z zamiarem wykorzystania ich w opodatkowanej działalności gospodarczej. Zatem, przysługuje Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup samochodu związanego z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z art. 88 i art. 86a ust. 1 ustawy.

Podatnikowi przysługuje ograniczone do 50% prawo do odliczenia podatku w odniesieniu do wszystkich wydatków związanych z pojazdami samochodowymi przeznaczonymi do użytku „mieszanego”, tj. wykorzystywanych nie tylko w działalności gospodarczej, ale również do celów niezwiązanych z tą działalnością, np. do celów prywatnych. Ograniczenie to – co do zasady – nie ma zastosowania w przypadku pojazdów samochodowych wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej. Dla celów pełnego odliczania VAT fakt wykorzystywania ich wyłącznie do działalności musi być jednak rozpatrywany w kategoriach obiektywnych. W celu dokonania pełnego odliczenia podatku VAT muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki, tj. sposób wykorzystania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza w ustalonych przez niego zasadach ich używania, wyklucza ich użycie do celów prywatnych oraz wykluczenie użytku prywatnego musi zostać potwierdzone prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu.

Stwierdzam, że z uwagi na fakt, że samochód który jest wykorzystywany przez Pana do celów mieszanych, tj. zarówno do działalności gospodarczej - do czynności opodatkowanych podatkiem VAT, jak i prywatnie, to - zgodnie z art. 86a ust. 1 i ust. 2 ustawy – przysługuje Panu prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego od wydatków związanych z zakupem samochodu. Przy czym, prawo to Panu przysługuje, o ile nie zaistnieją wyłączenia wynikające z art. 88 ustawy.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 4 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Podkreślam, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zakres przedmiotowy wniosku wyznacza zadane przez Pana pytanie. Wskazuję tym samym, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Pana wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii ustalenia, czy dopłata bezpośrednia od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji stanowi obrót w rozumieniu ustawy od podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do powołanych przez Pana we wniosku wyroków sądów, tutejszy organ wyjaśnia, że powołane wyroki są rozstrzygnięciem w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się zawęża. Zatem wskazane we wniosku wyroki sądów nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.