Dwa lata fundacji rodzinnej. Jak korzystają z niej przedsiębiorcy

Fundacja rodzinna cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród przedsiębiorców jako narzędzie do ochrony i sukcesji majątku rodzinnego. Od momentu wprowadzenia nowych regulacji w maju 2023 roku, zainteresowanie tą formą prowadzenia działalności nieustannie rośnie. Obecnie w Polsce jest zarejestrowanych ponad 2 tys. fundacji rodzinnych, a średnio w ciągu jednego miesiąca sąd rejestruje 102 fundacje. Najnowsze dane podsumowujące dwa lata funkcjonowania fundacji rodzinnej w Polsce prezentuje Grant Thornton w swoim raporcie.

fundacja rodzinna, prawo fundacja rodzinna, prawo

Jak szybko można zarejestrować fundację rodzinną?

Od momentu ustanowienia fundacji rodzinnej jedną z ważniejszych kwestii jest uzyskanie jej wpisu do właściwego rejestru. Wszystkie fundacje rodzinne są rejestrowane w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie Trybunalskim. Należy zwrócić uwagę, że obecnie postępowanie rejestrowe fundacji rodzinnej prowadzone jest w całości w formie papierowej W efekcie proces rejestracji fundacji rodzinnych jest niezwykle czasochłonny i może trwać nawet 7 miesięcy.

W Polsce jest obecnie zarejestrowanych ponad 2200 fundacji rodzinnych. Systematycznie rośnie liczba wniosków o rejestrację oczekujących na rozpatrzenie przez Sąd Rejestrowy. Na koniec 2023 r. na rejestrację oczekiwało 380 wniosków, a rok później liczba ta wzrosła do 1289, by 19 marca 2025 r. osiągnąć 1389, czyli 38,5% wszystkich złożonych wniosków - wskazują autorzy raportu. Najwięcej wniosków złożono w lipcu i kwietniu 2024 r. – odpowiednio 249 i 228. Liczba rejestracji fundacji rodzinnych w żadnym miesiącu nie przekroczyła 200, a rekordową odnotowano w październiku ubiegłego roku.

Pomimo rządowych planów niekorzystnych zmian podatkowych zainteresowanie fundacjami rodzinnymi nie słabnie. Liczba wniosków o rejestrację pokazuje, że pozostają one wartościowym narzędziem w planowaniu sukcesji i zarządzaniu majątkiem rodzinnym — komentuje Dariusz Bednarski, wiceprezes i partner zarządzający Departamentem Doradztwa Grant Thornton.

Fundatorzy i beneficjenci

Fundatorzy stereotypowo kojarzą się z osobami w wieku emerytalnym, które przygotowują się do przekazania przedsiębiorstwa swoim następcom. Jednak analiza struktury fundatorów pokazuje, że dominującą grupą są osoby w wieku średnim, nadal aktywne zawodowo.

Z raportu wynika, że największą grupę fundatorów stanowią osoby między 45 a 55 rokiem życia (urodzone w latach 1970–1979). Postrzegają oni fundację jako sposób na zabezpieczenie rodziny oraz narzędzie inwestycyjne. Osoby urodzone w latach 1980–1989 (obecni 36-45-latkowie) również stanowią istotną grupę, co wskazuje na rosnące zainteresowanie fundacjami rodzinnymi wśród młodszych przedsiębiorców.

Natomiast beneficjentami fundacji są przede wszystkim osoby urodzone w latach 1970-1989, czyli między 36 a 55 rokiem życia. Drugie miejsce zajmują roczniki 1980-1989. Wynika to ze znaczącej liczby fundatorów w tym przedziale wiekowym oraz z faktu, że w celu anonimizacji danych małoletnich dzieci (które jako beneficjentów należałoby ujawnić w CRBR) często nie stają się one beneficjentami fundacji rodzinnej aż do osiągnięcia pełnoletności lub opuszczenia grona beneficjentów przez fundatorów. Najczęściej w gronie beneficjentów pojawią się fundatorzy, ich małżonkowie i ich dorosłe dzieci.

Fundacje na mapie Polski

Do tej pory najwięcej fundacji rodzinnych zarejestrowano na Mazowszu. Powstało tam ponad 36% instytucji tego typu. Na 2112 fundacji rodzinnych, które wzięły udział w badaniu, 762 instytucje swoją siedzibę ma w województwie mazowieckim (ponad 1/3). Drugie i trzecie miejsce zajmują odpowiednio województwa małopolskie (243) i wielkopolskie (207). Jak wskazują autorzy raportu, zdecydowanie najmniej fundacji rodzinnych powstało w województwach: opolskim (17) świętokrzyskim (11) oraz lubuskim (23), warmińsko-mazurskim (24) oraz lubelskim (25).