Czas wolny z perspektywy bezpieczeństwa i higieny pracy

Obowiązkiem pracodawcy jest ochrona zdrowia i życia pracownika z wykorzystaniem wszelkich dostępnych środków technicznych i organizacyjnych. Oznacza to, że jest on nie tylko gwarantem stosowania bezpośrednich regulacji w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy – ale również przepisów o czasie pracy oraz urlopach wypoczynkowych. Właściwy poziom regeneracji pracownika jest bowiem niezbędny zarówno do wykonywania pracy o należytej jakości oraz ilości, ale również w kontekście szeroko rozumianego bezpieczeństwa.

Równowaga między czasem pracy a czasem wolnym

Od dawna dostrzegany jest negatywny wpływ zbyt długiego czasu pracy na zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników. Początkowo dostrzegano tę zależność wyłącznie w kwestiach wpływu długiej pracy fizycznej na zdrowie – dolegliwości ze strony układu mięśniowo-szkieletowego.

Okazuje się jednak, że długi czas pracy ma również bezpośrednie przełożenie na samopoczucie oraz zdrowie psychiczne. Przyjmuje się, że wykonywanie obowiązków pracowniczych ponad miarę, prowadzące do zmęczenia może być przyczyną wypadków plasującą się na równi z niezapewnieniem pracownikom środków ochronnych.

Naruszenie równowagi między czasem pracy a czasem wolnym od pracy ma przełożenie nie tylko na dyspozycję pracownika w czasie pracy – czyli w czasie, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wskazanym do wykonywania pracy. Nadmierne obciążenie pracą – i tym samym naruszanie przepisów o czasie pracy prowadzi bowiem do zwiększenia udziału innych czynników ryzyka mających bezpośrednie przełożenie na zdrowie – takich jak papierosy, alkohol, niewłaściwa dieta oraz brak aktywności fizycznej.